Το Αντίβαρο, καλλιτεχνικό – πολιτιστικό – ερευνητικό σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, δημιουργήθηκε την Άνοιξη του 2013, με σκοπό να προάγει με ανιδιοτέλεια την τέχνη του θεάτρου στην πόλη του Ρεθύμνου. Αποτελείται από πολίτες του Ρεθύμνου και φοιτητές, με αρκετά μέλη της να έχουν πλούσια θεατρική παιδεία και εμπειρία ακόμα και επαγγελματική.
Η Ομάδα Αντίβαρο, δίνοντας έμφαση στην κρητική θεατρική παράδοση, επιλέγει ως εναρκτήριο έργο την Κωμωδία, τραγωδία μονόπρακτη του Ν. Καζαντζάκη και την παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, δείχνοντας έτσι τον ερευνητικό πειραματικό χαρακτήρα που φιλοδοξεί ότι χαρακτηρίζει τη δουλειά της. Ήδη από την πρώτη της παραγωγή, η Ομάδα βραβεύεται στο 4ο Πανελλήνιο Φεστιβάλ της Ιεράπετρας, αποσπώντας τρία πρώτα βραβεία (φωτισμού, χορογραφίας, πρωτότυπης μουσικής) και συμμετέχει στο 27ο Αναγεννησιακό Φεστιβάλ Ρεθύμνου με την Πανώρια του Γεωργίου Χορτάτζη σε νέα διασκευή, αλλά και με δρώμενα στην τελετή έναρξης.
To 2016, παράλληλα με την τρίτη θεατρική της παραγωγή Ελευθερία στη Βρέμη του Φασμπίντερ, οργανώνει το Φεστιβάλ Αντίβαρο, ένα πολύ φιλόδοξο εγχείρημα, το οποίο περιλαμβάνει μία μουσική και τέσσερις θεατρικές παραστάσεις, που παρουσιάζονται στο Ρέθυμνο στη διάρκεια της άγονης χειμερινής θεατρικής περιόδου. Η επιτυχία του είναι απρόσμενη. Με όλες τις εκδηλώσεις sold out, και με τις δυο έκτακτες παραστάσεις που προστέθηκαν επίσης γεμάτες, δείχνει ότι πρέπει να επαναληφθεί και να γίνει θεσμός. Το Φεστιβάλ Αντίβαρο φέρνει στο Ρέθυμνο μερικές από τις σημαντικότερες θεατρικές παραστάσεις της Αθήνας, με πολύ προσιτό εισιτήριο, και ταυτόχρονα προβάλλει τη δουλειά των Ρεθυμνιωτών στην πανελλήνια θεατρική κοινότητα. Το στοιχείο, ωστόσο, που όλοι εντοπίζουν ως μεγαλύτερο κέρδος για την πόλη του Ρεθύμνου, είναι η μετατροπή της κεντρικής αίθουσας ενός πανέμορφου κτηρίου (Κέντρο Κρητικής Λαϊκής Τέχνης, Κριτοβουλίδου 17) σε ένα μικρό, κομψό, ατμοσφαιρικό και λειτουργικό θέατρο περίπου 80 θέσεων.
Το 2017 είναι εμφανής η προσπάθεια ποιοτικής ανάπτυξης του Φεστιβάλ. Αυξάνονται οι παραγωγές που εμφανίζονται από 5 σε 7 και όλες σχεδόν κάνουν δύο τουλάχιστον παραστάσεις, προκειμένου να αποφευχθεί το φαινόμενο του 2016, να φτάσουν θεατές μέχρι το θέατρο και να μην καταφέρουν να δουν την παράσταση. Ως εναρκτήριο του Φεστιβάλ, η Ομάδα Αντίβαρο παρουσιάζει το έργο της Σούζαν Γκλάσπελ Στα Όρια (The Verge) που μεταφράζεται για πρώτη φορά στα ελληνικά και ανεβαίνει σε πανελλήνια πρεμιέρα στο Ρέθυμνο. Για πρώτη φορά έρχεται κατά τη διάρκεια χειμερινής περιόδου στο Ρέθυμνο το Θεάτρο Τέχνης Κάρολος Κουν με την παράσταση Αδαμαντία με τη Μάνια Παπαδημητρίου στον ομώνυμο ρόλο και σκηνοθεσία του διακεκριμένου Ρεθυμνιώτη καλλιτέχνη Κωστή Καπελώνη. Στη λήξη του Φεστιβάλ υπάρχει άλλη μια συναισθηματικά φορτισμένη εκδήλωση, καθώς ανεβαίνει δραματοποιημένο το ποιητικό έργο Πανωραία του Νάσου Βαγενά, ενός ανθρώπου που δίδαξε επί πολλά έτη στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και συνέδεσε τη σταδιοδρομία του με τα πρώτα ιστορικά χρόνια της λειτουργίας του Πανεπιστημίου στο Ρέθυμνο, όταν στεγαζόταν ακόμα στα παλιά κτήρια στα Περιβόλια. Η Πανωραία ανεβαίνει και στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής τον Ιούλιο του 2017 στα πλαίσια της Συνάντησης Θιάσων Μουσικού Θεάτρου της Περιφέρειας, εντυπωσιάζοντας κοινό και κριτικούς.
Τον Οκτώβριο του 2017, η Ομάδα Αντίβαρο συμμετέχει στο 28ο Αναγεννησιακό Φεστιβάλ Ρεθύμνου με τις Προσωπογραφίες: Ρεθεμνιωτών παρουσιάζοντας σκηνοθετημένους τέσσερις μονολόγους, γραμμένους από λογοτέχνες του Ρεθύμνου. Επιπλέον ανέλαβε την παραγωγή της παράστασης Προσωπογραφία: Φωτεινή (Τίνα Ανδρικοπούλου τραγούδι, Tobias Schlierf: τραγούδι, τροχοβιέλα, ρεμπέκ, Νίκος Κατριτζιδάκης: τραγούδι, μαντολίνο, θιαμπόλι, φλάουτα, Στέλιος Συκάκης: Λαούτο, τραγούδι).
Το 2018 η Ομάδα Fly Theatre (Κατερίνα Δαμβόγλου, Robin Beer) εγκαινίασε το 3ο Φεστιβάλ με την πολυμεσική παράσταση Frida Κι Άλλο που αποτελεί έναν video-art μονόλογο, στον οποίο, η Κατερίνα Δαμβόγλου αναλαμβάνει το ρόλο της Μεξικανής ζωγράφου, ενώ ο Robin Beer επιστρατεύει τις μαγικές δυνατότητες της τεχνολογίας δημιουργώντας, καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης ζωντανά, ήχο και βίντεο. Η παράσταση αποδείχτηκε κομβική για την ενημέρωση του κοινού και των καλλιτεχνών της πόλης σχετικά με την δυναμική τάση της εποχής να αξιοποιήσει στο έπακρο τις τεχνικές δυνατότητες της σύγχρονης τεχνολογίας. Σημειωτέον ότι η παράσταση ταξίδεψε στο εξωτερικό μετά το Φεστιβάλ (Κύπρο, Γαλλία) και συνεχίζει τις παραστάσεις της μέχρι σήμερα.
Ένας από τους πρώτους και πιο αγαπητούς εκπροσώπους του stand-up comedy στην Ελλάδα, ο Δημήτρης Δημόπουλος, παρουσίασε ένα Ανθολόγιο κειμένων από τα πρώτα του βήματα, τους δύο μονολόγους του και αναπάντεχα συμβάντα από τις παραστάσεις του. Το Φεστιβάλ θεώρησε πολύ σημαντική την ένταξη μιας παράστασης stand-up στο πρόγραμμά του καθώς με τον τρόπο αυτό καταπολεμάται η εδραιωμένη προκατάληψη περί υψηλών και ταπεινών ειδών στην θεατρική τέχνη, αξιόλογων και ανάξιων, πνευματικών και αντικαλλιτεχνικών, ειδικά όταν το stand up είναι ένα αξιόλογο είδος που προσελκύει μεγάλο αριθμό νεολαίας, ένα κοινό δηλαδή στο οποίο συνειδητά στοχεύει και το Φεστιβάλ Αντίβαρο.
Παράσταση πρόκληση για το κοινό του Ρεθύμνου αποτέλεσε η σκηνοθεσία που φιλοτέχνησε η Ιώ Βουλγαράκη. Καταδυόμενη στον σκοτεινό κόσμο της Βιρτζίνια Γουλφ, διασκευάζοντας και σκηνοθετώντας το Ορλάντο, ένα κείμενο της Βρετανίδας συγγραφέα, το οποίο αγγίζει όλα αυτά που είναι μεταβλητά γύρω από τον άνθρωπο, αναδεικνύει εν τέλει και τον ίδιο τον άνθρωπο ως μεταβλητή. Η Αμαλία Καβάλη ερμήνευσε τον ομώνυμο, πολυσύνθετο ρόλο, ο οποίος, διευρύνει τους ορίζοντες της μνήμης, του φύλου, της ανάγκης για επικοινωνία και της αποτυχίας της ανθρώπινης φύσης.
Στη συνέχεια, παρουσιάστηκε η Δεσποινίς Τζούλια του Α. Στρίντμπεργκ, σε σκηνοθεσία της Ανδρονίκης Αβδελιώτη και με πρωταγωνιστές την ίδια, την Ελεάννα Παναγουλέα και τον Λάζαρο Βαρτάνη. Τρεις άνθρωποι, πρωταγωνιστές της δικής τους «τραγωδίας», ορίζουν τον τρόπο ζωής τους μέσα από αυστηρούς κανόνες και καθορισμένες συμπεριφορές, πάντα σε συνάρτηση με την τάξη και το φύλο, τις κοινωνικές συνθήκες και τις προκαταλήψεις, που, ακόμα και σήμερα -ειδικά στο πλαίσιο μιας επαρχιακής πόλης- εξακολουθούν να υπαγορεύουν, να εγκλωβίζουν και να βασανίζουν.
Στις 20 και 21 Μαρτίου, προγραμματιζόταν να παιχτεί δραματοποιημένο το διήγημα του Α. Παπαδιαμάντη Ο Γάμος του Καραχμέτη (σκηνοθ. Όλιας Λαζαρίδου). Η παραγωγή του θεάτρου Από Μηχανής ματαίωσε την παράσταση ισχυριζόμενη ότι ο ηθοποιός Νίκος Χαλδαιάκης είχε ασθενήσει και έπρεπε να κάνει πλήρη αφωνία. Την ίδια εβδομάδα όμως ο ηθοποιός έκανε 7 παραστάσεις με το ίδιο έργο στην Αθήνα. Το Φεστιβάλ Αντίβαρο βρέθηκε στη διπλά δυσάρεστη θέση, από τη μια να επιστρέφει τα προπωλημένα εισιτήρια μιας ολόκληρης αίθουσας (πολλοί από τους θεατές αρνήθηκαν να τα εξαργυρώσουν, δηλώνοντας έτσι την πρόθεσή τους να ενισχύσουν περαιτέρω το Φεστιβάλ) κι από την άλλη να αποφασίσει αν θα έμπαινε στη διαδικασία διεξαγωγής δικαστικής διαμάχης με βέβαιη την επιτυχή έκβασή της, αφού υπήρχε δεσμευτικό συμβόλαιο ανάμεσα στα δυο μέρη και ο ισχυρισμός περί ασθένειας ήταν κραυγαλέα ψευδής. Μετά από πολύωρες συζητήσεις με τα μέλη του Αντίβαρου αποφασίστηκε ότι ο σχετικός θόρυβος θα έβλαπτε την εικόνα της θεατρικής δραστηριότητας συνολικά στην πόλη και αποφασίστηκε να μην κινηθούμε νομικά, αλλά δόθηκε η υπόσχεση ότι αυτή θα είναι και η τελευταία περίπτωση σχετικής ανοχής. Θεωρούμε ότι το Φεστιβάλ φέρθηκε με υψηλό επαγγελματισμό που αντίστοιχό του δεν επέδειξε το «επαγγελματικό» αθηναϊκό σχήμα.
Η αυλαία των αθηναϊκών παραστάσεων έκλεισε με τον μονόλογο Μάρτυς μου ο Θεός,, βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Μάκη Τσίτα, το οποίο τιμήθηκε με το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2014. Η Σοφία Καραγιάννη σκηνοθέτησε τον Ιωσήφ Ιωσηφίδη στον ρόλο ενός άνεργου πενηντάρη, του Χρυσοβαλάντη, ο οποίος εξιστορεί τα πάθη που υφίσταται από παιδί στην αναμέτρησή του με την πραγματικότητα, ισορροπώντας ανάμεσα στο κωμικό και το δραματικό.
Το 3ο Φεστιβάλ Αντίβαρο έκλεισε με την καθιερωμένη παράσταση της Ομάδας Αντίβαρο. Ο Μανώλης Σειραγάκης σκηνοθέτησε το βραβευμένο έργο Έκβους του Βρετανού συγγραφέα Πήτερ Σάφερ. Η παράσταση ανέβηκε μετά από ενδελεχή μελέτη των ελληνικών παραστάσεων του έργου. Τηρήθηκε ο κανόνας της ομάδας Αντίβαρο για παρουσίαση πρωτότυπης μουσικής γραμμένης ειδικά για την παράσταση (συνθέτης Στέλιος Ζουμαδάκης) η οποία εκτελέστηκε ζωντανά. Η ιδιότυπη σύνθεση για κιθάρα και φαγκότο και η διπλή συμμετοχή της πνευστής εκτελέστριας στη μουσική εκτέλεση και τη διανομή των ρόλων θεωρήθηκε ένα πετυχημένο πείραμα.
Στις παραστάσεις μας και στο Φεστιβάλ έχουν συμμετάσχει πλήθος ανθρώπων ως τεχνικοί, ηθοποιοί, βοηθοί σκηνής, ηχολήπτες, φωτιστές, σκηνογράφοι, σκηνοθέτες, μουσικοί, ταξιθέτες, χωρίς τους οποίους καμία παράσταση δε θα ήταν εφικτή.
Ο καθένας από το πόστο του προσέφερε το καλύτερο που μπορούσε και πάντοτε χωρίς αμοιβή, αλλά μόνο για την ευχαρίστηση της δημιουργίας και της προσφοράς. Ευχαριστούμε!
Όλοι εμείς:
Ανδρομάχη Σαπουντζή
Βασίλης Σταματάκης
Βασιλική Μάρκου
Βιβή Χατζηκωτούλα
Γιάννα Παγιαβλή
Γιάννης Μαυρίδης
Γιάννης Χατζηβασιλείου
Γιώργης Σηφακάκης
Γιώργος Πριναράκης
Γιώργος Φραγκάκης
Δημήτρης Βαρελάς
Δημήτρης Καραμπάς
Διονύσης Ξενικάκης
Ειρήνη Κουτσάκη
Ειρήνη Μοσχάκη
Ελεονόρα Βασιλοπούλου
Ελευθερία Αντωνοπούλου
Ελισάβετ Κουμαρέλη
Ευθύμης Καρουζάκης
Θάλεια Λαζαρίδου
Θοδωρής Καρτέρης
Θωμάς Μάσκας
Ιάσων Ξεξάκης
Ίλια Μοττάκη
Κάλλη Καραδάκη
Κατερίνα Απλαδά
Κλεάνθης Σιμιρδάνης
Μάνος Κελιγιαννάκης
Μανώλης Σειραγάκης
Μαρία Γαλεράκη
Μαρία Κουφάκη
Μαρίνα Δημητριάδου
Μαρκέλλα Πετρογιαννάκη
Μελίνα Χριστοπούλου
Μιχάλης Καραμπάς
Νίκος Γιουκάκης
Νίκος Νικολάκης
Παυλίνα Μίχα
Πέτρος Τσιμπούρης
Σπύρος Αλυσανδράτος
Στέλιος Ζουμαδάκης
Στέλλα Σειραγάκη